اثر دانینگ-کروگر چیست و چه هشدارهایی به ما می دهد؟

اثر دانینگ-کروگر موضوع دیروز و امروز نیست. تا دلتان بخواهد با آن ها روبرو شده ایم. و همچنان روبرو می شویم. افراد کم سوادی که به تازگی از جهل مطلق رهایی یافته اند و دانش ابتدایی در حوزه ای را کسب کرده اند. هیجان ناشی از این آگاهی آنقدر زیاد است که این افراد به ناگهان با جهش بالایی در میزان اعتماد به نفس شان روبرو می شوند که حتی برای خودشان هم کمی عجیب به نظر می رسد. و غلظت شیرینی این حباب اعتماد به نفس آن قدر  زیاد است که رفته رفته آن ها را با توهم فرهیختگی در دانش مربوطه مواجه می کنند. طبق نمودار اثر دانینگ-کروگر کم سوادان متوهم پدیده هایی منحصر به فرد هستند که روند یادگیری شان متوقف می شود و با رویکرد پوپولیستی درصدد جلب توجه دیگران از حضور در قله ی حماقت خود هستند.

تحلیل رفتارشناسی این افراد نشان می دهد آن ها به شدت در نفی دانشی فراتر از دانش ناچیز خود در حوزه ی مربوطه هستند، بی محابا تز می دهند و متاسفانه با استقبال دیگران از ادعاهای بی اساس خود، دروغ های بزرگ می گویند. قله ی حماقت قله ای خطرناک و به منزله ی پایان حیات حرفه ای یک فرد تلقی می گردد.

یکی دیگر از مواردی که افراد در قله ی حماقت به آن روی می آورند استفاده از همان رویکرد پوپولیستی و آموزش افراد دیگر است! حباب اعتماد به نفس آن ها را به این نتیجه می رساند که می توانند دانش ناچیز خود را با دغل چیز دیگری جا بزنند و به دیگران بیاموزند. امروز بسیاری از کارگاه ها و دوره های مختلف در حوزه های متفاوت را می بینیم که توسط این افراد برگزار می گردند و در غیاب آگاهی و هوشیاری مخاطب حیله شان جواب هم می دهد!

آن هایی که باهوش هستند، مسیرشان مشخص است و در راه پیشرفت شخصی و حرفه ای خود قدم بر می دارند، با عبور بی گزند از قله ی حماقت در سراشیبی دره ی نا امیدی فرو می روند. دیگر نه خبری از هیجان روزهای نخستین یادگیری است، نه حباب اعتماد به نفس گذشته سر جای خود. با تداوم مسیر دانش افزایی و افت محسوس اعتماد به نفس که ناشی از سختی مسیر روبرو در راستای یادگیری بیشتر و دستیابی به پیشرفت بیشتر شغلی یا تحصیلی است، سایه ای سرد و سنگین بر افراد مسلط می شود و آن ها را از ادامه ی مسیر و موفقیت در صورت ادامه ی مسیر نا امید می کند.

نگارنده ی این جستار اعتقاد دارد یکی از اساسی ترین پشتیبانی مدیریت منابع انسانی در هر مجموعه شناخت مسافران این دره و حمایت صحیح از آن ها همراه با رعایت ظرایف مدیریت منابع انسانی می باشد. در تیمی که افراد به حال خود رها می شوند و لزوم مدیریت HR به رسمیت شناخته نمی شود، افراد در دره ی نا امیدی روند دانش افزایی و کسب مهارت های بیشتر را متوقف می کنند و در نهایت به روزمرگی یا رهایی آن حرفه پناه می آورند.

اگر شما موفق شده اید تا این مرحله ی دانش افزایی در حرفه ی خود پیش بیایید، شما به طور حتم دارای مشخصات زیر هستید:

• با هوش هستید.
• صبور هستید.
• مغرور نیستید.
• مثبت اندیش هستید. بیشتر بدانید
• جوینده ی دانش هستید. مشاهده ی عکس-نوشت مربوطه
• مسیرتان مشخص است و به آن ایمان دارید.
• به اصل توسعه فردی و توسعه شغلی پایبند هستید. بیشتر بدانید

کم کم اوضاع بهتر می شود، شیب اعتماد به نفس اینبار نه حبابی و پوک بلکه راستین که ناشی از برند حرفه ای شماست هر چند با زاویه ای ملایم اما مداوم در حال فزونی است و می شود با جرئت شما را دیگر متعلق به باشگاه حرفه ای ها دانست. هر چه نیمه ی سمت چپ نمودار دانینگ-کروگر خجالت آور است، نیمه ی سمت راست افتخار آمیز و خوشحال کننده است. و حتما شما هم با من موافقید رسیدن به نیمه ی سمت راست کار آسانی نیست!

مگر می شود کسی قید قله ی خوش رنگ و لعاب البته بدنام موسوم به حماقت را بزند، از دره ی تاریک نا امیدی به سلامت عبور کند، همچنان نبُرد و در ناحیه ی کشف و روشنایی حرکت کند و چیزی قلقلکش ندهد تا به سرزمین تداوم پذیری یادگیری، نزدیک شدن به تخصص های برتر و رشد بیشتر قدم بگذارد؟ طبق نمودار اثر دانینگ-کروگر اعتماد به نفس حاصل از دانش ناب، مهارت سرآمد و دانش افزایی به روز اعتماد به نفسی حقیقی است و ماندگار.

البته سیر تاریخی ستاره هایی که روزی درخشیدند، روزگاری دوام آوردند  و سپس پت پت کردند و برای همیشه خاموش شدند نشان می دهد پدیده ی شومی به نام غرور می تواند افراد را از ورود به این مرحله از حرفه ای شدن باز دارد. فراموش نکنیم نمودار اثر دانینگ-کروگر مادامی در جریان است که یادگیری و دانش افزایی متوقف نگردد.

احسان گرجی

مدرس رهبری و توسعه فردی

© تصویر این صفحه از خبرگزاری علم و فرهنگ sinapress.ir است.